Uzaysal yön kaybı ve baş dönmesi alçalırken, dalış sırasında ya da yükselişle meydana gelebilir. Büyük çoğunlukla gece ya da sınırlı görüş dalışının psikolojik boyutundan kaynaklanır. Uzaysal yön kaybı gerçekte olanla, gözlerin gördüğü arasındaki uyumsuzluktur. Baş dönmesi de, zihinsel olarak hareketin hız ve yön bilgisini ölçmeden rahatsız edici bir hareketlilik hissetmektir. Her iki durumda da hareketin doğru gözlemlenememesi dalıcıların yükseldiklerini sanırken alçalmalarına ve çok hızlı alçalış ya da yükselişe sebep olmaktadır.
Uzaysal yön kaybı ve baş dönmesinin çeşitli sebepleri vardır. Esas sebep kulağınızdır. Genel anlamda kulak 3 parçaya ayrılmıştır. Dış kulak, orta kulak ve iç kulak. Dış kulağınızdan giren soğuk su ısınana kadar yönünüzü şaşırmanıza yol açar. Eğer sağ ve sol kulağa farklı miktarlarda su girerse baş dönmesine sebep olur. Çünkü dış kulak dengesini bozmaktadır. Bu, suyun kulaklara girişini engelleyen herhangi bir şeyden kaynaklanabilir. Örneğin uygun su akışını engelleyen bir başlık ve çok miktarda kulak kiri gibi.
Baş dönmesinin bir diğer sık görülen sebebi ise sağ ve sol orta kulaktaki basınç farkıdır. Bu alçalış yada yükselişte meydana gelebilir. Alçalışta, eşit olmayan ya da tam başarılamayan kulak eşitlemeye bağlı olabilir. Bu durum oluştuğunda etkisi geçene kadar yükselmeli ve sonra tekrar alçalmayı denemelisiniz. Yükselişte ise östaki borusunun otomatik açılışı ile havanın eşit boşalmamasından kaynaklanabilir. Bu meydana geldiğinde kendinizi iyi hissedene kadar alçalmalı ve daha sonra yükselişe geçmelisiniz.
Baş aşağı alçalış da, baş dönmesine sebep olabilir. Dalış esnasında bir taşın altına bakarken baş aşağı asılı kaldığınızda da oluşabilir. Baş aşağı döndüğünüzde ve baş dönmesi hissettiğinizde düz pozisyona gelin, nefesinizi kontrol edin.
Gece dalışında ip olmadan hızlıca alçalmak ya da yükselmek uzaysal yön kaybına neden olabilir. Bu durumda nötr yüzerliğinizi elde etmek için BC’nize azar azar hava verin.
Tavsiye edilen alçalış hızı dakikada 23 metreyi geçmemek üzere kendinizi iyi hissettiğiniz alçalıştır.
Yön kaybını engellemek için en iyi yöntem alçalma ve yükselme esnasında ip kullanmak, dalış eşinize yakın durmak, konsolunuzu kontrol etmektir. Hangi yönün yukarısı olduğunu şaşırdığınızda, hava kabarcıklarınızı takip edin. Görmüyorsanız ellerinizi regülatörden çıkan hava kabarcıklarına koyun. Hava kabarcıkları her zaman yüzeye gider.
