Serbest Dalış Nedir?
Herhangi bir hava kaynağı olmaksızın yapılan dalıştır. Yani dalgıç yüzeyde tek bir nefes alır ve dalışının tamamını bu nefesle yapar. İnsan vücudunun inanılmaz bir şekilde sualtı şartlarına adaptasyonu nedeniyle 150 metrenin üzerinde derinliğe inilebilmektedir.
Serbest Dalışta Fizyoloji:
Serbest dalışa başlayan dalgıç ‘Memeli Dalış Refleksi’ne maruz kalır. Bu olağanüstü refleks ilk olarak balina, yunus, penguen, ayı balıkları gibi hayvanlarda gözlenmiştir. Daha sonra söz konusu inanılmaz adaptasyon yeteneğine insanların da sahip olduğu tespit edilmiştir. Suyun yüzle teması, basıncın artması ve ısının azalması gibi dalışa başlama sinyalleri alan beyin, kalbi yavaşlatır. Kalp vücutta devamlı olarak çalışan kastır ve tükettiği enerji ve oksijen miktarı fazladır, kalp atış frekansının düşmesiyle, oksijen kullanımında büyük bir düşüş sağlanabilir. Sualtında kalma uzadıkça ve daha derine gidildikce kalp daha da yavaş atmaya başlar ve vücudun bu olağandışı şartlara adapte olmasını sağlar.
İnsan sualtında kalmaya devam ettikçe başka adaptasyonlar başlar. Yüksek basınç altında, yani derin suda kan, kol ve bacak gibi ikincil organlardan çekilir. Önce ayak ve el parmaklarında, daha sonra el ve ayaklar sonrada kol ve bacaklardaki kan dolaşımı kısıtlanarak bu bölgelerdeki dolaşım minimal bir şekle dönüştürülür. Bu kan beyin gibi daha önemli organları besleyebilmek için yoğunlaşır.
Bir diğer adaptasyon ise vücut boşluklarında görülür. Basınçtan dolayı çökme olmaması adına, dalış esnasında serbest dalgıcın vücut boşluklarına kan transferi olur. Akciğerde bulunan alveollerin içine kan plazması dolar. İç ve dış basınç eşitlenir, organlar zarar görmez. Buna ek olarak, kan transferi sayesinde residüel akciğer hacmi (kuvvetli bir nefes verme sonrası akciğerde kalan hava) azalır (hava yerine kan plazması dolar) ve bu sayede serbest dalgıcın daha derine dalabilmesine olanak sağlar.Kan transferi, suya girer girmez değil, derinlik belirli bir seviyenin üzerine çıkınca gerçekleşir. Antrenmansız biri için bu derinlik yaklaşık olarak 30 metre ve sonrasıdır. Bu değişim çıkış sırasında geri dönüşür.